LỜI NÓI ĐẦU
Yếu tố may mắn luôn là một phần không thể thiếu khi Thiết kế Game.
Có thể bạn không nhận ra! Nhưng sự may mắn luôn song hành với mọi loại trò chơi từ cổ chí kim.
Từ những lá bài bằng đá được khắc trên vách tường của các lăng mộ Ai Cập từ hàng nghìn năm trước. Cho đến những con xúc xắc sáng bóng trong các sòng bài ở Las Vegas trong thời hiện đại. Tất cả đều có thể ẩn dấu trong mình một thứ gọi là yếu tố may mắn.
Yếu tố may mắn có thể có mặt trong mọi loại Video Games (Mobile Game, PC Game,…) nói riêng và những hoạt động gọi là Games (Trò chơi) nói chung.
Có bạn sau khi đọc những dòng trên có thể cho mình phản hồi rằng:
Vậy những game thuần túy về kĩ năng, như cờ chẳng hạn, thì có sự can thiệp của yếu tố may mắn không ?
Câu trả lời cho bạn là: CÓ.
Yếu tố may mắn trong các dạng game này đến từ chính những hành động từ đối thủ của bạn. Họ có thể là người thật, trí tuệ nhân tạo hoặc một thuật toán nào đó.
Cờ vua là ví dụ điển hình về game thuần túy kĩ năng. Và yếu tố may mắn của cờ vua đến từ chính những nước đi của đối thủ.
Khi hai cao thủ cờ vua đối mặt nhau, chỉ một nước đi sai lầm có thể khiến bàn cờ ngã ngũ và chiến thắng thuộc về người may mắn tận dụng được sai lầm của đối phương. Đương nhiên, ở trường hợp này ta quy đồng kĩ năng của hai đấu thủ là như nhau.
Có thể bạn không tin! Nhưng chính những game được gọi là thuần túy về kĩ năng lại là những trò chơi “dễ bị ảnh hưởng” bởi yếu tố may mắn nhất.
Tại sao ư?
Vì nó là thứ người Thiết kế Game “không kiểm soát” được.
Và đó là lí do bài viết này ra đời.
1. MAY MẮN LÀ GÌ?
Theo chủ nghĩa tự nhiên, các sự kiện trong đời sống của con người được chia thành hai loại ý thức hệ
- Tích cực
- Tiêu cực
May mắn là hiện tượng được định nghĩa khi con người nhận được những sự kiện tích cực. Hoặc khi thoát khỏi những sự kiện tiêu cực.
Nếu bạn không có ý niệm về chủ nghĩa tự nhiên và muốn hiểu theo một cách đơn giản hơn. Mình có thể kể cho bạn một dẫn chứng
Nhiều người mua vé số hằng ngày để cầu mong trúng số. Khi họ trúng độc đắc, ta nói họ may mắn. Họ vừa nhận được một sự kiện tích cực.
Nhưng chưa chắc gì, anh bạn trúng số đó sẽ cảm thấy may mắn hơn một người vừa sống sót sau thảm họa sóng thần. Nơi anh ta vừa thoát khỏi một sự kiện tiêu cực.
2. YẾU TỐ MAY MẮN QUAN TRỌNG NHƯ THẾ NÀO KHI THIẾT KẾ GAME?
Sẽ có nhiều người không muốn thừa nhận một sự thật. Hầu hết chúng ta là những “con nghiện” của các trò chơi mang yếu tố may mắn.
Lí do tại sao mình lại nói như vậy?
Đơn giản vì chúng ta là “con người“.
Có bao giờ bạn tự hỏi, tại sao có những người nghiện cờ bạc đến mức bán hết nhà cửa đất đai để nướng vào các sòng bạc. Mặc dù ở góc nhìn của bản thân, bạn chẳng thấy những trò đỏ đen đó chẳng có gì hay ho.
Để tìm hiểu sâu hơn về lí do này, ta phải hiểu về quá trình đã diễn ra trong đầu hay nói chính xác hơn là não bộ của họ.
Trong não bộ của con người, có một loạt các mạch dẫn truyền để tạo nên thứ có thể gọi nôm na là hệ thống khen thưởng. Chúng liên kết với các vùng khác nhau trong não, đặc biệt là vùng trung tâm thú vị và tạo hưng phấn.
Nhiều nghiên cứu tâm lý học chỉ ra rằng, khi đạt được các sự kiện thỏa mãn yếu tố may mắn như mình vừa đề cập ở trên. Não bộ sẽ tiết ra một loại Hormones (hóc môn) có tên là Adrenalin. Loại Hormones có tác dụng kích thích hệ giao cảm và đây là “phần quà” của hệ thống khen thưởng.
Chúng khiến ta hưng phấn, cảm thấy có động lực và cảm hứng tột độ để tiếp tục làm việc gì đó để thỏa mãn cảm giác trên (chơi tiếp chẳng hạn).
Và hiện tượng “nghiện” trong cờ bạc có thể hiểu sâu là nghiện sự hưng phấn do yếu tố may mắn của cờ bạc tạo ra.
Bạn không cảm thấy nghiện cờ bạc bởi vì bộ não của bạn không tiết ra hoặc tiết rất ít Adrenalin khi chơi (chơi chỉ thấy hơi vui 1 chút). Nhưng rất có thể diễn biến này sẽ xảy ra nếu bạn tham gia một trò chơi nào đó đúng “gu” của mình (chơi nhảy dây chẳng hạn).
Trở lại với Thiết kế Game, vai trò của người Thiết kế Game là kiểm soát và thiết kế các yếu tố may mắn để tạo nên các hiệu ứng tâm lý tích cực. Khiến cho người chơi “nghiện game” của bạn. Từ đó tăng thêm khả năng khiến người chơi quay trở lại vào ngày hôm sau để tận hưởng cảm giác mà hệ thống khen thưởng của não bộ ban tặng.
3. CÁC LOẠI MAY MẮN TRONG THIẾT KẾ GAME
Để xác định được chính xác yếu tố may mắn phù hợp để đưa vào game. Bạn cần hiểu và xác định được rõ ràng thứ mình vừa đưa vào game sẽ có tác động gì đến người chơi. Tránh những trường hợp “xôi hỏng bỏng không” khi đặt yếu tố may mắn vào sai chức năng và tạo nên một trải nghiệm bực bội thay vì thú vị.
Yếu tố may mắn có thể được phân thành các loại như sau
- Chắc chắn
- Vô minh
- Hoàn cảnh
a. May mắn chắc chắn
Là những sự kiện được ngẫu nhiên đã được xảy ra trước khi người chơi thực hiện hành động (Pre-action). Người chơi có thể dựa vào những dữ liệu này để đưa ra quyết định cho những hành động tiếp theo.
Khi chơi Clash Royale, vào lúc khởi tạo trận đấu, người chơi sẽ được nhận được 4 quân cờ. Mỗi quân có những giá trị sử dụng khác nhau. Từ đây, họ sẽ ra quyết định việc chơi với chiến thuật như thế nào trong những lượt đầu.
b. May mắn vô minh
Là những sự kiện may mắn mà người chơi không tính toán được hoặc rất khó tính toán. Kết quả chỉ được giới thiệu sau khi xảy ra một sự kiện hoặc hành động (Post-action). Sự kiện đó có thể là hành động của người chơi hoặc sự kiện do hệ thống game tạo ra…
Sau khi người chơi thực hiện hành động mở rương. Người chơi sẽ nhận được những món quà ngẫu nhiên.
c. May mắn hoàn cảnh
Đây là loại may mắn được pha trộn bởi hai loại trên. Nhưng nó đủ khác biệt để có thể xem như một phân loại. May mắn hoàn cảnh là sự kiện đạt được may mắn trong những hoàn cảnh tình cờ. Hoặc có thể là sau một chuỗi những sự kiện ngẫu nhiên khác.
Trong một số game bắn súng sinh tồn, khi người chơi đang sắp bị dồn đến chân tường. Đúng lúc có một thùng hàng tiếp tế (ngẫu nhiên) được sinh ra gần vị trí của họ.
4. THIẾT KẾ YẾU TỐ MAY MẮN CHẮC CHẮN
Ưu điểm
Có một ưu điểm rõ rệt bạn có thể thấy ngay ở yếu tố may mắn chắc chắn. Là nó cho người chơi quyền quyết định. Họ có thể lựa chọn các bước cần hành động tiếp theo. Dựa trên những dữ liệu mà bạn đã cung cấp cho họ.
Điều này mang đến cảm giác rất “tường minh” trong lối chơi.
Qua đó, bạn có thể sử dụng nó như một cách thức để định hướng người chơi.
Nhược điểm
Nhược điểm đầu tiên mà cách thiết kế này mang lại cũng chính là “đề bài” mà yếu tố may mắn chắc chắn đưa ra cho người chơi. Rất có thể những lựa chọn này không phải là mong đợi lí tưởng của họ.
Khi chơi Autochess, bắt đầu ván đấu, bạn kì vọng sẽ ra được những quân bài Sát Thủ (Assassin) để có thể áp đảo đối phương ngay từ đầu bằng sát thương cao. Thế nhưng, bàn cờ lại khởi tạo khiến bạn chỉ có thể mua được những quân bài chống chịu kiểu Chiến Binh (Warrior).
Điều này khiến chiến thuật “đánh phủ đầu” của bạn phá sản. Và phải xây dựng lại lối chơi (nhiều khi còn mang đến sự bực bội vì bạn “không quen” sử dụng các quân bài Warrior).
[Tìm hiểu thêm]. Mô phỏng hệ thống rút bài trong Autochess
Sử dụng
Với các lợi thế để định hình lối chơi. Yếu tố may mắn chắc chắn thường được dùng khi người Thiết kế Game cần lên những hệ thống “xương sống” cho game (Gameplay, Coreloop…). Nếu chưa biết Coreloop là gì, bạn có thể tìm hiểu TẠI ĐÂY
Trong một số trường hợp nhất định, yếu tố này vẫn có thể được sử dụng trong việc thiết kế các chức năng chính
Hiển thị trước những vật phẩm có thể rơi ra khi đánh quái. Người chơi có thể chọn việc mình muốn đánh con quái nào.
5. THIẾT KẾ YẾU TỐ MAY MẮN VÔ MINH
Ưu điểm
Đối với các yếu tố may mắn vô minh, người chơi không biết sự kiện gì sẽ xảy đến với mình phía sau một hành động.
Thế nên, nó có khả năng kích thích trí tò mò của họ. Và người chơi sẽ đạt đến sự hưng phấn cực đại khi đạt được những sự kiện tích cực đúng như mong muốn.
Nhược điểm
Nhưng cũng chính vì người chơi không hoặc rất ít khi kiểm soát được những yếu tố may mắn vô minh. Điều này có thể tạo ra cho họ những cảm giác rất bực bội. Khi sau một hành động, họ nhận được một sự kiện tiêu cực.
Bỏ rất nhiều tiền để mở rương, nhưng không đạt được những vật phẩm mong muốn.
Đương nhiên, người Thiết kế Game không thể để những sự kiện tiêu cực đối với người chơi diễn ra liên tục. Sẽ cần có những giải pháp kiểm soát yếu tố may mắn vô minh
[Tìm hiểu thêm]. Cách kiểm soát yếu tố may mắn khi mở rương Gacha
Sử dụng
Yếu tố may mắn này rất cơ động để sử dụng. Bạn có thể dùng chúng để Thiết kế các mô hình kinh doanh, chức năng hoặc một phần của lối chơi chính.
6. THIẾT KẾ YẾU TỐ MAY MẮN HOÀN CẢNH
Yếu tố may mắn này dung hòa tất cả các ưu và nhược điểm của hai yếu tố mình kể trên. Thế nên, việc sử dụng nó thể nào sẽ …tùy vào hoàn cảnh.
Có các lí do mà bạn sẽ cần cân nhắc khi sử dụng yếu tố may mắn này
- Cung cấp mục tiêu – Yếu tố này cung cấp cho những người cho những mục tiêu khác nhau, nó khuyến khích người chơi mở rộng tư tưởng để khám phá game theo các góc nhìn khác nhau. Thay vì sử dụng một tập các hành động tối ưu, hay một lối chơi đã được định hình sẵn.
- Cảm giác khám phá – Thay vì chỉ tập trung vào “lối mòn” tư duy trong cách chơi của mình. Yếu tố này sẽ khiến người chơi chú ý đến các biến số khác (hành động của người chơi khác, của NPC, của hệ thống game,…).
Sử dụng
Yếu tố may mắn hoàn cảnh thường được sử dụng khi cần tạo ra những đột biến cao trào trong nhịp độ game (Twist).
Hoặc đơn giản hơn để tạo ra những cảm giác thú vị nho nhỏ khi khám phá được những quả Trứng Phục Sinh (Easter Eggs) mà yếu tố này mang lại. Như một số Achievement ẩn chẳng hạn.
[Tìm hiểu thêm]. Phân loại và thiết kế các Achievement trong game
7. TẠI SAO BẠN LẠI CẦN TẤT CẢ NHỮNG ĐIỀU NÀY ?
Yếu tố may mắn sẽ là một trong những thuộc tính quan trọng mà bạn cần đầu tư cho game. Chính vì những đặc điểm chuyên biệt. Nó là một trong những phương thức tốt nhất để bổ trợ cho bài toán giữ chân người chơi.
Nếu thực hiện tốt, yếu tố may mắn sẽ mang lại các kết quả
- Tạo nên sự phong phú cho lối chơi nhưng chỉ cần một lượng nội dung game giới hạn.
- Giữ cho người chơi có cảm giác luôn có cơ hội chiến thắng mặc dù có thể gặp những bất lợi ban đầu.
- Làm cho những người thua cuộc cảm giác có thể dành được chiến thắng vào lần chơi kế tiếp (lần thua cuộc này là do thiếu may mắn).
- Người chơi sẽ tận hưởng được game theo những góc nhìn khác nhau.
LỜI KẾT
May mắn là yếu tố luôn song hành với những sự kiện trong đời sống con người.
Khi nhà Thiết kế Game xây dựng thế giới của riêng mình, yếu tố may mắn là phần không thể thiếu. Nó là cách mô tả chân thực nhất về chiếc cầu nối giữa game và cuộc sống thực tại.
Cùng với việc chủ động nâng cao kĩ năng bản thân. Mình hi vọng yếu tố may mắn sẽ luôn sát cánh với bạn trên con đường phát triển sự nghiệp Thiết kế Game.
